Muzeum we Wdzydzach zajmuje rozległą, otwartą przestrzeń, na której znajduje się ponad 50 zabytków ludowego budownictwa Kaszub, Kociewia i Borów Tucholskich. Muzeum corocznie odwiedza blisko 80 tysięcy osób.

Z myślą o nich opracowaliśmy atrakcyjną ofertę pokazów i warsztatów muzealnych. 
Dzięki dobrym oznaczeniom trasy można zwiedzać muzeum samodzielnie, docierając do miejsc, w których odbywają się zajęcia warsztatowe prowadzone przez instruktora: toczenie garnków, tkanie na krosienkach, wyrób kwiatów z papieru, malowanie na szkle, haftowanie. Na czas przeprowadzania warsztatów zapewniamy zabytkowe wnętrza oraz wystawy objaśniające i ilustrujące dane zagadnienia, narzędzia i materiały, z których powstają prace przechodzące na własność uczestników. 
W autentycznej izbie lekcyjnej XIX-wiecznej szkoły proponujemy do wyboru dawne zajęcia szkolne - m.in. pisanie gęsim piórem, gryflem i stalówką, naukę śpiewania Kaszubskich nut, lekcję języka kaszubskiego oraz warsztaty muzyczne z użyciem tradycyjnych narzędzi i instrumentów. 
W trakcie zwiedzania muzeum zapraszamy do interaktywnego udziału w pokazach pracy kowala i robotnika leśnego, ucierania tabaki, mielenia żyta, które odbywają się w chałupach lub ich obejściach. 
Podwórko dużej zagrody przeznaczyliśmy na dawne zabawy i gry, które animuje opiekun wystawy. Prowadzi on grę w zbijaka szmacianym gałganem, wydaje szczudła, obręcze do toczenia, łuki, proce, liny i drewniane, kolorowe, wzorowane na tradycyjnych zabawki. 
Warsztaty trwają ok 45 minut – wraz ze zwiedzaniem należy na wizytę w muzeum poświęcić ok. 3 lub 4 godziny. Można też więcej, jeśli wcześniej zaplanuje się posiłek w karczmie lub piknik na trawie. 
W organizowanych przez muzeum zajęciach z powodzeniem biorą również udział grupy zintegrowane oraz osoby niepełnosprawne ruchowo i intelektualnie.

Historia

Muzeum we Wdzydzach powstało w 1906 r. jako pierwsze na ziemiach polskich muzeum na wolnym powietrzu. Założyciele Muzeum - Teodora i Izydor Gulgowscy – realizujący we Wdzydzach swoje społeczne i artystyczne pasje, zakupili od miejscowego gospodarza Michała Hinza XVIII-wieczną chatę podcieniową i urządzili w niej ekspozycję typowych dla tego czasu, sprzętów domowych i gospodarskich wraz z cenną kolekcją złotem haftowanych czepców, obrazów malowanych na szkle i ceramiki. Gulgowscy zorganizowali warsztaty rękodzielnicze - głównie z zakresu haftu i plecionkarstwa, które angażowały biedną miejscową ludność dając jej zarobek, rozwijając wiele talentów, budząc i wzmacniając poczucie własnej odrębności kulturowej. Z czasem powstała osobna kategoria miejscowego przemysłu ludowego znana jako wdzydzkie rękodzieło artystyczne, firmowane przez twórczość jego projektantki Teodory Gulgowskiej. To ona dała początek tzw. haftowi kaszubskiemu znanemu nam we współczesnej, już nieco zmodyfikowanej formie, uznanemu za symbol regionu. Plany rozwoju przerwała przedwczesna śmierć Izydora Gulgowskiego w 1925 r., jednak część z nich została zrealizowana współcześnie – m.in. przeniesienie i odbudowa kościoła ze wsi Swornegacie. 
Obecnie Muzeum zajmuje obszar 22 ha, na którym odbudowano ponad 50 zabytkowych obiektów dawnej architektury. Zabytkowa zabudowa Muzeum podzielona została na sektory grupujące tradycyjne budownictwo z Kaszub południowych i zachodnich, Kaszub środkowych, Kaszub północnych, Kociewia i Borów Tucholskich. Zagrody chłopskie i szlacheckie, dworki i chałupy, wiejska szkoła, kościoły, wiatraki, trak, warsztaty rzemieślnicze i karczmy świadczą o różnorodności budownictwa wiejskiego z okresu od XVII do XX wieku. Wiernie odtworzone wnętrza wraz z autentycznym wyposażeniem, czasowo uruchamiane urządzenia gospodarcze i przemysłowe przedstawiają realistyczny obraz dawnej wsi pomorskiej i nadają temu miejscu niezwykły klimat. 
Piękne położenie Muzeum i legenda Założycieli przyciągają do Wdzydz corocznie tysiące turystów z całego świata spragnionych panującej tu nieśpiesznej atmosfery minionych lat. Bogaty kalendarz wydarzeń, inspirowany regionalną tradycją, przyciąga tutaj rękodzielników, artystów ludowych, miłośników dawnej techniki i rzemiosł oraz folkloru. Szczególnym wydarzeniem jest doroczny Jarmark Wdzydzki – największy kiermasz sztuki ludowej i rękodzieła artystycznego na Pomorzu, który odbywa się w trzeci weekend lipca. Muzeum posiada również w ofercie atrakcyjny program edukacyjny: pokazy dawnych rzemiosł i zawodów, warsztaty muzealne oraz widowiska obrzędowe.

Warsztaty muzealne

Koszt jednego wybranego warsztatu wynosi 5 zł od osoby. Uczestnicy warsztatów wszystkie samodzielnie wykonane wyroby pozostawiają sobie na pamiątkę. Prosimy o zgłoszenie chęci uczestnictwa co najmniej 7 dni przed planowanym terminem zajęć. Zajęcia bezpłatne – „Dawne zabawy i zabawki" - oferujemy dodatkowo po wykupieniu dowolnej płatnej lekcji. 

× Gôdómë pò kaszëbskù 
Uczestnicy poznają historię języka kaszubskiego i dowiadują się, czym różnią się od siebie litery kaszubskie i polskie. Uczą się podstawowych słów i zwrotów oraz sposobu ich zapisywania. Na koniec wspólnie śpiewają Kaszëbsczé nótë. 

× Dawno temu w szkole... 
Dzieci poznają historię szkolnictwa na Pomorzu i śledzą, jak w okresie międzywojennym przebiegała lekcja. Uczą się pisać gęsim piórem, stalówką, gryflem na kamiennej tabliczce oraz liczyć na liczydle. 

× Kaszubskie instrumenty obrzędowe 
Uczestnicy poznają historię, budowę i poprzez wspólne muzykowanie – działanie kaszubskich instrumentów i narzędzi muzycznych tradycyjnie używanych w czasie zabaw, obrzędów i świąt. 

× Tkactwo 
Uczestnicy poznają warsztat tkacki i technikę tkania szmaciaka. Przy pomocy małych krosienek wykonują wełną proste sploty, otrzymując miniaturę wyrobu tkackiego. 

× Garncarstwo 
Z pomocą instruktora uczestnicy poznają obsługę koła garncarskiego i formowania glinianych naczyń oraz lepią cegiełki i figurki z gliny, które zdobią potem według własnego uznania kamykami, łuskami szyszek, ziarenkami. Dostępne do końca września! 

× Haftowanie 
Uczestnicy poznają historię haftu wdzydzkiego, typy ściegów, kolorystykę, rodzaje wzorów i techniki jego wykonania. Zależnie od stopnia umiejętności wykonują samodzielnie cały lub fragment haftu, który mogą dokończyć w domu. 

× Wyrób kwiatów z papieru 
Warsztaty odbywają się w chałupie lub w ogrodzie. Uczestnicy wykonują tradycyjne, charakterystyczne dla regionu, lub współczesne artystyczne kwiaty z krepiny. 

× Malarstwo na szkle 
Dzieci poznają historię malarstwa na szkle, techniki wykonania, tematy i zdobnictwo kaszubskich szklanych obrazów. 

× Tradycyjne zajęcia wiejskie 
Dzieci doświadczają trudności dawnego życia na wsi, poprzez wykonywanie czynności takich jak: pranie i maglowanie, noszenie wody w nosidłach, mielenie zboża w żarnach oraz tłuczenie zboża w stępie. Uczą się także wiązania chruścianych mioteł. Dostępne do końca września! 

× Dawne zabawy i zabawki 
Uczestnicy poznają ludowe zabawy i zabawki – zbijaka szmacianym gałganem, kapelę, chodzenie na szczudłach i w "korkach", przeciąganie liny, toczenie obręczy, strzelanie z łuku i procy, drewniane zabawki na biegunach, na kółkach, pływające i fruwające. Dostępne do końca września! 

× Boże Narodzenie na Kaszubach 
Dzieci dowiadują się o pochodzeniu i tradycjach strojenia świątecznego drzewka. Wykonują ozdoby, m.in. z papieru, krepy, bibuły, słomy, którymi dawniej na terenie Pomorza dekorowano choinkę chłopską i dworską. Dostępne w listopadzie i grudniu! 

× Wielkanoc na Kaszubach 
Uczestnicy mogą odkryć zapomniane świąteczne zwyczaje i obrzędy praktykowane na Kaszubach oraz poznać dawne techniki farbowania jaj oraz własnoręcznie wykonać tradycyjną kraszankę. Dostępne w marcu i kwietniu! 

Na specjalne zamówienie organizujemy warsztaty wyjazdowe. 

Zgłoszenia przyjmujemy na dwa tygodnie przed terminem. 

MUZEUM DO ZABAWY

Zapraszamy do zwiedzania nowej wystawy dla dzieci pt. MUZEUM DO ZABAWY? 
Co to jest muzeum etnograficzne? 
Skąd pochodzi nazwa skansen? 
Jak i dlaczego powstają kolekcje muzealne? 
Na te i wiele innych pytań staramy się odpowiedzieć na wystawie Muzeum do zabawy? 
Wystawa została urządzona w przeniesionym na teren Muzeum budynku z Osieka i jest skierowana do dzieci oraz ich opiekunów. Zarówno przekaz, jak i forma prezentacji mają na celu zaciekawić i twórczo zaangażować najmłodszych odbiorców. Chcemy w atrakcyjny, przystępny i nowoczesny sposób zwrócić ich uwagę na historię powstania Kaszubskiego Parku Etnograficznego, przedstawić ogólną ideę, która przyświecała tworzeniu pierwszych muzeów na wolnym powietrzu, umożliwić zrozumienie istoty powstawania kolekcji i pracy etnologów, antropologów oraz etnografów, a także sprawić, by dziecięca publiczność muzealna mogła czerpać wiedzę poprzez aktywną zabawę. 
Elementem towarzyszącym wystawie jest publikacja zatytułowana Małe światy – dzięki niej będzie można zabrać „kawałek muzeum" do domu. Treść książki jest ściśle powiązana ze scenariuszem ekspozycji. Kolorowe, ciekawe graficznie i niekiedy dowcipne ilustracje, opracowane m.in. w oparciu o materiały archiwalne M-KPE, obrazują historię oraz charakter działalności muzeum skansenowskiego. Chcemy pokazać, że każdy z nas może być badaczem – etnologiem, antropologiem, muzealnikiem, że tworzenie własnych, autorskich kolekcji może być świetną, rozwijającą zabawą, a kolekcjonowanie (przedmiotów, opowieści, historii) – początkiem wielkiej, życiowej przygody.

Galeria zdjęć:

Fotografie: Muzeum - Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych: